Branża budowlana stanowi ważny element globalnej strategii walki ze zmianami klimatycznymi – emisja budynków odgrywa kluczową rolę w reagowaniu na kryzys klimatyczny oraz w dekarbonizacji gospodarki. Nieruchomości zużywają bowiem około 40% światowych zasobów energii. Jakie są dane dotyczące Polski? W naszym kraju budynki wyzyskują około 41% energii pierwotnej oraz są odpowiedzialne za emisję 38% dwutlenku węgla. Problem dotyczy wszystkich etapów budowy, ale szczególnie mocno zarysowuje się podczas eksploatacji budynku (aż 85% emisji CO2 w domach jednorodzinnych, wielorodzinnych i innych obiektach). A to oznacza ogromne wyzwania, jakie stoją przed zarządcami nieruchomości i facility managerami. Zwłaszcza że – zgodnie z wyznaczonym przez IPCC celem – do 2050 roku nieruchomości powinny być całkowicie neutralne dla środowiska w zakresie emisji gazów cieplarnianych.
Co przepisy i normy mówią na temat charakterystyki energetycznej i emisji budynków? Jak zmniejszyć emisję CO2?
Charakterystyka energetyczna budynków – przepisy i normy
Polska jest sygnatariuszem porozumienia paryskiego, które nakłada zobowiązanie, aby emisje gazów cieplarnianych netto osiągnęły poziom zerowy około roku 2050. Unia Europejska, w ramach Europejskiego Zielonego Ładu, zakłada redukcję emisji budynków o 55% do roku 2030. Osiągnięcie tych celów możliwe będzie dzięki dekarbonizacji wszystkich sektorów gospodarki. Ponieważ problem śladu węglowego od lat spędza sen z powiek nie tylko ekologom, lecz także wszystkim, którym leży na sercu dobro naszej planety, wprowadzono uregulowania prawne dotyczące wydajności energetycznej i zmniejszenia emisji CO2 z budynków.
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku (certyfikat lub paszport energetyczny)
Termin ten zaistniał w polskim prawie od 1 stycznia 2009 roku i stanowił odpowiedź na dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie charakterystyki energetycznej budynków1 . W tej chwili kwestie związane z certyfikatem energetycznym (i pośrednio – z emisją budynków) są regulowane przez ustawę z 29 sierpnia 2014 roku² oraz rozporządzenie z 27 lutego 2015 roku³ . Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku to dokument, który opracowuje się na podstawie oceny obiektu polegającej na obliczeniu jego zapotrzebowania na energię potrzebną do ogrzewania i wentylacji, ciepłej wody, klimatyzacji i oświetlenia. Należy je sporządzić w przypadku sprzedaży lub wynajmu budynku albo lokalu, a także obiektów, w których całkowita powierzchnia użytkowa wynosi powyżej 250 m2 i są zajmowane przez organy wymiaru sprawiedliwości, administracji publicznej lub prokuraturę jako miejsca obsługi interesantów. Obowiązek z tym związany spoczywa na stronie sprzedającej lub wynajmującej, a dokument powinien być dołączony do aktu notarialnego. Certyfikat energetyczny jest ważny przez 10 lat od daty jego wystawienia, ale traci ważność w przypadku przeprowadzenia w tym czasie termorenowacji lub innych robót modernizacyjnych ograniczających emisję CO2 w domach jednorodzinnych, wielorodzinnych i innych obiektach mieszkalnych.
Deklaracje do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków
Do 30 czerwca 2022 roku każdy właściciel domu oraz zarządca nieruchomości wybudowanej i oddanej do użytkowania przed styczniem 2022 roku był zobligowany złożyć do CEEB deklarację na temat źródeł ciepła i spalania – w formie elektronicznej lub papierowej. W przypadku nowych obiektów termin ten wynosi 14 dni od pierwszego uruchomienia urządzenia lub instalacji. Ma to umożliwić stworzenie ogólnokrajowej bazy danych, sprawdzenie, czym Polacy ogrzewają swoje gospodarstwa domowe, i zmapowanie emisji budynków w całym kraju. CEEB ma stanowić narzędzie wspierające pracę organów administracji centralnej i samorządowej w planowaniu polityki niskoemisyjnej.
Zielone certyfikaty
Polskie Stowarzyszenie Budownictwa Ekologicznego (PLGBC) ewidencjonuje system międzynarodowych certyfikatów dotyczących m.in. zużycia wody i energii, zastosowanych rozwiązań instalacyjnych, wykorzystania materiałów pochodzących z recyklingu, ilości generowanych odpadów i emisji budynków. Obecnie w naszym kraju najczęściej przyznawane są certyfikacje wielokryterialne budownictwa ekologicznego w systemach:
- BREEAM,
- DGNB,
- HQE,
- LEED,
- WELL Building Standard,
- Zielony Dom.
Jak ograniczyć emisję budynków – 5 kluczowych rekomendacji
Każdy z nas może mieć wpływ na redukcję emisji CO2 w domach jednorodzinnych i nie tylko. A ponieważ zarządcy obiektów są odpowiedzialni za sposób, w jaki duże, wielorodzinne budynki zużywają energię, odgrywają oni szczególnie ważną rolę w dążeniu do zeroemisyjności. Wdrażając kilka prostych inicjatyw dotyczących konserwacji, napraw i ciągłego doskonalenia rozwiązań, wszyscy możemy przyczynić się do zredukowania emisji budynków i uchronienia naszej planety przed ekologiczną katastrofą. Zarządcy budynków – zwłaszcza wykorzystujący oprogramowanie do zarządzania budynkami – mogą mieć ogromny wpływ na zmniejszenie emisji CO2 . Oto 5 ważnych rekomendacji:
- Warto przeprowadzić audyt energetyczny budynku. Polega on na zbadaniu bieżącego zużycia wszystkich nośników energii w budynku i opracowaniu kompleksowego raportu, w którym opisane są sposoby optymalizacji zużycia energii i redukcji emisji budynków. Dzięki tej wiedzy zarządca nieruchomości jest w stanie zaplanować i wdrożyć zmiany, które doprowadzą do lepszego wykorzystania energii – a także do uzyskania oszczędności finansowych.
- Spore znaczenie może mieć edukacja ekologiczna. O wiele łatwiej jest dokonać jakichkolwiek zmian, jeśli mieszkańcy nieruchomości wspierają działania związane ze zmniejszeniem emisji CO2. Dlatego rolą zarządcy jest również prezentowanie celów i tłumaczenie, co każdy z nas może zrobić, aby zredukować emisję budynków. Czasem wystarczy rozesłać e-maile do najemców lub rozwiesić plakaty informacyjne z wyjaśnieniem przyjętej strategii.
- Po przeprowadzeniu audytu energetycznego budynku prawdopodobnie da się zauważyć kilka słabych punktów, których działanie można poprawić:• Zmiana dostawcy energii na takiego, który korzysta z odnawialnych źródeł energii. Elektrownie wiatrowe, wodne i fotowoltaika mogą decydować o emisji budynków.
• Wymiana starych żarówek na oświetlenie LED działające o wiele dłużej i zużywające do 75% mniej energii.
• Optymalizacja temperatur w urządzeniach takich jak systemy HVAC (ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja) czy lodówkozamrażarki.
• Przypominanie o wyłączaniu świateł, gdy nie przebywa się w jakimś pomieszczeniu.
• Korzystanie z inteligentnych liczników, które dokładnie informują, ile energii zużywa się w danym momencie, a nawet które urządzenia potrzebują jej najwięcej. - Należy dbać o ciągłe doskonalenie zastosowanych rozwiązań. Aby obniżyć emisję budynków, można:
• Korzystać z oświetlenia opartego na czujnikach, które wyłącza się, gdy pomieszczenia i korytarze nie są używane. Emisja CO2 w domach jednorodzinnych i obiektach wielolokalowych może dzięki temu okazać się niższa.
• Zainwestować w termoizolację zapobiegającą uciekaniu ciepła na zewnątrz.
• Zainstalować pompy ciepła, które zwykle są bardziej wydajne niż tradycyjne ogrzewanie. - Trzeba dbać o systematyczną konserwację urządzeń i konstrukcji. Inspekcje nieruchomości to bardzo skuteczny sposób na redukcję emisji budynków, a zarazem droga do wypracowania realnych oszczędności. Regularne sprawdzanie poprawności działania wszelkich sprzętów zapewni bowiem ich wydają pracę i przedłuży żywotność. Cyfrowe rozwiązania do konserwacji wspierają związane z tym zdania:
• Umożliwiają zautomatyzowanie przypomnień o konieczności przeprowadzenia kontroli i przydzielanie zadań odpowiednim wykonawcom.
• Pozwalają śledzić status prac i zbierać dane oraz tworzyć raporty dotyczące konserwacji i jej kosztów.
• Ułatwiają komunikację z kontrahentami, dzięki czemu zlecone zadania są realizowane terminowo i zgodnie ze standardami.
PlanRadar wspiera zadania związane z przeglądami technicznymi, konserwacją obiektów i inspekcją budynków, zapewniając, że wszystkie urządzenia i systemy są monitorowane, a problemy rozwiązywane na czas – tym samym sprzyjając redukowaniu emisji budynków.
Planujesz zadbać o zmniejszenie emisji CO2 w zarządzanym przez Ciebie budynku? Jesteś ciekaw, jak oprogramowanie dla branży budowlanej może Cię w tym wspomóc? Wypróbuj aplikację PlanRadar przez 30 dni – bez jakichkolwiek opłat. W przypadku dowolnych wątpliwości skontaktuj się z nami – z przyjemnością opowiemy Ci o naszej platformie.
1. Dyrektywa 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.
2. Ustawa z dnia 29 sierpnia 2014 r. o charakterystyce energetycznej budynków, t.j. Dz.U. 2021 poz. 497.
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2015 r. w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej, Dz.U. 2015 poz. 376.
